భారతదేశం అంటే గాంధీ, నెహ్రులు మాత్రమే కాదు

ఇండోనేషియా ప్రభుత్వం అమెరికాతో తన వాణిజ్య, సాంస్కృతిక సంబంధాలను మెరుగుపరుచుకునే చర్యల్లో భాగంగా ఇటీవల ఒక సరస్వతీ దేవి విగ్రహాన్ని అమెరికాలో ప్రతిష్టించడానికి ఆ దేశానికి బహూకరించింది. ఇండొనేషియా జనాభాలో సుమారు 80 శాతం మంది ముస్లిములు. అయినప్పటికీ, ఆ దేశంలో శతాబ్దాల క్రితమే మరుగున పడిపోయిన ఆ దేశ సాంస్కృతిక వారసత్వం ఇప్పటికీ సజీవంగా ఉండేలా అక్కడి ప్రభుత్వం చర్యలు తీసుకుంటోంది. ఇండొనేషియా అంతటా, ఆ మాటకొస్తే ఆగ్నేయాసియా దేశాలన్నిటిలోను పూర్వకాలం హిందూ సంస్కృతి వ్యాప్తి చెంది ఉండేది. కాని కాల క్రమంలో చాలా దేశాల్లో బౌద్ధమతం ఆ స్థానాన్ని ఆక్రమించింది. ఇండొనేషియా, కంబోడియా వంటి దేశాల్లో ముస్లిం మతం వ్యాప్తి చెందింది. కాని ఇప్పటికీ ఆయా దేశాల్లో హిందూ ఆచారాల్ని, దేవీ దేవతల ఆలయాల్ని, విగ్రహాల్ని ఎంతో గౌరవంగా పరిరక్షించడం మనం గమనించవచ్చు. అవకాశం వచ్చినప్పుడల్లా ఆయా దేశాలు తమ ఘనమైన వారసత్వ సంపదను ఎటువంటి అరమరికలు లేకుండా ప్రపంచానికి చాటి చెప్పడం

కూడా చూడవచ్చు. ఇండొనేషియా దేశంలో చెలామణీలో ఉన్న 20000 రూపాయిల నోటుపై వినాయకుడి బొమ్మ ఉంటుంది. ఆ దేశ ఎయిర్‌లైన్స్‌ పేరు గరుడ ఎయిర్‌లైన్స్‌. ఇది పురాణాలలోని విష్ణుమూర్తి వాహనమైన గరుత్మంతుడికి సంకేతం. కంబోడియా దేశంలో 'అంగ్‌కోర్‌వాట్‌'లో ప్రపంచంలోనే అతి పెద్ద హిందూ దేవాలయం ఉన్నది. ఇది 400 ఎకరాలలో విస్తరించి ఉంది. 12వ శతాబ్దం నాటి కంబోడియా రాజు రవి వర్మ -2 దీనిని నిర్మించినట్లుగా చెబుతారు. తరువాతి కాలంలో ఇంతటి అద్భుతమైన దేవాలయం తన ఉనికిని కోల్పోయి, అడవులలో కప్పబడి ఉండిపోయింది. కంబోడియా ఫ్రెంచ్‌ ప్రభుత్వం ఆధీనంలోకి వచ్చిన తరువాత తిరిగి వెలుగులోకి తీసుకురాబడింది. కంబోడియా జాతీయ పతాకంపై 'అంగ్‌కోర్‌వాట్‌' దేవాలయం ముద్రించబడి ఉంటుంది. కంబోడియా ఈ ఆలయానికి ఇచ్చే గౌరవం అటువంటిది. థాయ్‌లాండ్‌ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం పేరు 'సువర్ణభూమి ఇంటర్‌నేషనల్‌ ఎయిర్‌పోర్ట్‌'. ఇది సంస్కృత పదం. బంగారు నేల అని దీని అర్థం. విమానాశ్రయంలో అడుగుపెట్టగానే ముందుగా కనిపించేది నిలువెత్తు 'క్షీర సాగర మథన ఘట్టం' విగ్రహం. ఆ దేశంలో బౌద్ధం ప్రభావం అధికంగా ఉన్నప్పటికీ, వారు క్షీర సాగర మధనం విగ్రహాన్ని ఒక అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయంలో పెట్టడం, ప్రాచీన సంస్కృతిపై వారికి గల అభిమానాన్ని స్పష్టం చేస్తుంది.

ప్రపంచమంతటా ఇలా ఉంటే, అన్ని దేశాల సంస్కృతిని ఇంతగా ప్రభావితం చేసిన మన దేశంలో మాత్రం ప్రాచీన సంస్కృతిపై ఎనలేని నిర్లక్ష్యం అడుగడుగునా కనిపిస్తుంది. ఎక్కడ చూసిన గాంధీ నెహ్రూల జపం వినిపిస్తుంది. మన దేశానికి విదేశీ అతిధులు ఎవరు వచ్చిన ముందుగా వాళ్ళని సరసరి రాజ్‌ఘట్‌ దగ్గర తీసుకుని పోయి మహాత్మా గాంధీ సమాధికి పువ్వులు జల్లిస్తారు. ఇంకా లోకువ ఎవరైన దొరికితే నెహ్రూ సమాధి దగ్గకి ఇంకా ఇందిరా గాంధీ సమాధి దగ్గరకు కూడా తీసుకువెళతారు. భారతదేశాన్ని సందర్శించిన ప్రతిసారీ ఈ సమాధుల సందర్శన గొడవేమిటో అని కొందరు విదేశీ నాయకులు తిట్టుకున్న సందర్భాలు కూడా మనకు తెలుసు. దేశంలో ఎంతో ప్రసిద్ధి గాంచిన దేవాలయాలున్నాయి, ప్రపంచంలో ఎక్కడా లేనంత శిల్ప సంపద ఉంది, తాజ్‌మహల్‌ వంటి అద్భుత కట్టడాలు ఉన్నాయి, సుందరమైన ప్రదేశాలు ఉన్నాయి. అయితే మన వాళ్ళకి ఇవేమీ పట్టవు. మన దేశ కరెన్సీ నోట్ల మీద ఓ పది సంవత్సరాల క్రితం వరకు మూడు సింహాల బొమ్మలు ఉండేవి. మన ఘన చరిత్రకు ఆనవాలుగా ఉండేవి. భారత ప్రభుత్వం అధికారిక ముద్ర అది. ఇప్పటి తరం వారికి అవేమీ తెలియవు. ఏ కరెన్సీ నోటు మీద చూసినా గాంధీ గారి బొమ్మే. అసలు గాంధీ బొమ్మ ముద్రించమని రిజర్వు బ్యాంకు వారికి ఎవరు ఆదేశించారో తెలుపమని, ముంబాయికి చెందిన ఒక విద్యార్థిని సమాచార హక్కు చట్టం క్రింద దరఖాసు చేస్తే, బ్యాంకు అధికారులు నీళ్ళు నమిలారు. అంటే దేశ ఆర్థిక వ్యవస్థకు వెన్నెముక వంటి కరెన్సీ ప్రింటింగ్‌ విషయంలో ఎవరి సలహాలు, సంప్రదింపులు లేకుండా, కేవలం మౌఖిక ఆదేశాల మేరకు డిజైన్‌ మార్చారన్నమాట. అలా చేయమని రిజర్వు బ్యాంకు గవర్నర్‌ గారికి ఎవరు చెప్పి వుంటారో మన ఊహకి అందని విషయం కాదు. 

ఆధునిక భారతదేశ చరిత్రలో గాంధీజీ పాత్ర మరువలేనిది. ఆయన అనుసరించిన సత్యాగ్రహం, వ్యూహాలు ఇవన్నీ ఎన్నో ప్రపంచ దేశాలకు మార్గదర్శకత్వం చేసాయి. అందులో కూడా అనుమానం లేదు. ఆయన్ని కరెన్సీ నోట్ల మీద ముద్రించడం కూడా తప్పేమీ కాదు, కాని గాంధీ మాత్రమే భారతదేశం కాదు. భారతదేశానికి కొన్ని వేల యేళ్ళ సాంస్కృతిక చరిత్ర ఉందన్న విషయం ఎప్పుడూ మరువ రాదు. అందుకనే అశోక స్థూపాన్ని మన దేశ అధికారిక ముద్రగా స్వీకరించారు. ముండకోపనిషత్‌లోని 'సత్యమేవ జయతే' అనే వాక్యాన్ని భారతదేశ అధికారిక వాక్యంగా పెట్టారు. కాని నేటి ప్రభుత్వాలు మాత్రం ప్రతి చిన్న విషయాన్ని గాంధీ మయం చేయాలని చూస్తున్నాయి. ఎయిర్‌పోర్ట్‌లన్నీ గాంధీ మయమే. ప్రాజెక్టులన్నీ నెహ్రూ మయమే. ఇక పట్టణాల్లో ప్రతి వీధిలోను కనీసం రెండు నాయకుల విగ్రహాలు ఉంటున్నాయి. ఎవరెవరనేది మీ ఊహలకే వదిలేస్తున్నాను. ఆ విగ్రహాల మీద పక్షులు రెట్టలు వేసినా ఎవరూ కనీసం పట్టించుకోరు. కానీ, ఖర్మ కాలి ఆ విగ్రహానికి ఒక వేలు విరగిపోతే నానా యాగీ చేసి, బంద్‌లు, రాస్తారోకోల వరకు ఈ వ్యవహారాన్ని తీసుకువెళతారు. ఒక వ్యక్తి పట్ల గౌరవ భావం ఉండవచ్చు. ఆరాధనీయుడే కావచ్చు. ఆ గౌరవం, ఆరాధన ఒక స్థాయి వరకు తప్పు లేదు. కానీ వ్యవహారం శృతి మించకూడదు.

భారతదేశం ఎన్నో కళలకి ప్రసిద్ధి. విభిన్నమైన నాట్య రీతులున్నాయి, ప్రతీ ప్రాంతానికి విభిన్నమైన కళారూపాలున్నాయి, సాంస్కృతిక భిన్నత్వం ఉంది. ఎంతో మంది అద్భుతమైన నాయకులు, చక్రవర్తులు, మహనీయులు ఈ గడ్డమీద జన్మించారు. కరెన్సీ నోట్ల మీద వీటన్నిటినీ ప్రతిబింబించవచ్చు. ప్రధాన కట్టడాలకి ఆయా నాయకుల పేర్లు పెట్టవచ్చు. ప్రధాన కూడళ్ళలో దేశ శిల్పకళను ప్రతిబింబించేలా మహోన్నటమైన శిల్పాలను ప్రతిష్టించవచ్చు. దీని ద్వారా పర్యాటకుల్ని ఆకర్షించవచ్చు. మన దేశ వారసత్వ సంపదను అందరికీ తెలియజేయవచ్చు. కావలసింది సత్‌ సంకల్పం మాత్రమే. స్వార్థ రాజకీయ ప్రయోజనాల కోసం వెంపర్లాడితే ఓట్లు రాలవచ్చును. కాని సుసంపన్నమైన దేశ వారసత్వ సంపద భావి తరాలకు అందకుండా పోతుంది.

(ఈ టపా రాయడానికి స్ఫూర్తి నిచ్చిన మిత్రుడు శ్రీ చక్కా ఉమకి నా హృదయపూర్వక కృతజ్ఞతలు)